Call for Papers

Call for Papers

Trauma w historii, historycy o traumie w „Przeglądzie Historycznym”

Badania nad traumą trwają od 1895 r., kiedy to Zygmunt Freud opisał słynny przypadek Kathariny. Po I wojnie światowej wprowadzone określenie „shell shock” na to, czego doświadczyli żołnierze na froncie. Dziś mówi się o zespole stresu pourazowego (PTSD). Ten temat podejmują socjolodzy i psycholodzy społeczni (m.in. Michał Bilewicz „Traumaland”) wskazując, że nie tylko pojedyncze jednostki, lecz całe społeczności mogą borykać się z konsekwencjami dramatycznych przeżyć z przeszłości, takimi jak np. lęk, bezradność, problemy z integracją społeczną. Trauma zbiorowa różni się od indywidualnej tym, że jest przetwarzana w ramach całych wspólnot i instytucji, stając się składnikiem dyskursu publicznego i elementem kultury pamięci.

Historycy z opóźnieniem zainteresowali się psychospołecznymi konsekwencjami wojen, rewolucji, gwałtownych przeobrażeń społecznych. Choć, jak zwrócił uwagę w 2001 r. Dominick LaCapra, pisanie historii jest przecież opisem traumy.

Polscy historycy posługują się kategorią traumy zbiorowej niemal wyłącznie w odniesieniu do obu wojen światowych XX wieku. Zachęcamy Państwa do zgłaszania tekstów – chcemy zastanowić się, czy trauma zbiorowa ma zastosowanie również do wcześniejszych epok (np. wojny domowe, najazdy, „potop” szwedzki, rozbiory, upadek Rzeczpospolitej Obojga Narodów) lub wydarzeń dwudziestowiecznych, takich jak wielki kryzys. epidemie, upadek II Rzeczpospolitej. Co wywoływało traumę w przeszłości i jak sobie z nią radzono? Na jakie problemy interpretacyjne i źródłowe natrafiamy przy tego typu badaniach? Liczymy na teksty, które, nawet jeśli będą dotyczyły spraw szczegółowych, odniosą się do bardziej generalnych pytań.

Objętość artykułu nie powinna przekraczać 60 tys. znaków ze spacjami (łącznie z przypisami), nie wliczając w to bibliografii i streszczenia.

Ostateczny termin składania artykułów: 1 listopada 2026.